درود .

چند گاهی از شما دور بودم

شور و اشتیاقی مرا بر آن داشت تا در گاه نبرد فرصتی را نیز برای نوشتن پدید آورم .

نخست پیش از آنکه جستار خویش را برای یلدا روز ( شب چله ) در تارنگار درج نمایم نیک دیدم به درخواست هم وطن های با غیرت و جویای علم ، نسخ ها و دست نوشته های دیگر هموطنان از دیدگاه های متفاوت را با ذکر منبع در اینجا بیاورم تا آن ها که خواستار دانش افزایی می باشند کمی از تشنگیشان برطرف گردد .

گرچه اینجا منزل کوچکی است و میهمانانش اندک . اما نیک می دانید که آغاز گر دریا قطره است .

درود بر فرهنگ با صلابت .

زنده باد نیکی ؛ مرده باد شر و پلیدی .



جستار نخست : تارنمای امرداد . ارسال شده در مورخه : سه شنبه، 29 آذر، 1384 توسط Webmaster





kamyararyana می نویسد "یلدا و مراسمی که در نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال برپا می شود ، سابقه دور و درازی دارد . رسم و رسومات شب یلدا مخصوص آریایی هاست و از این شب به عـنوان شب زایش خورشید یا شب تولد نور یاد شده است . این تغییر در فـرهنگ آریایی قدمتی بالغ بر هزار سال دارد . گذشتگان ما که پایه و اساس زندیگشان بر کشاورزی و شبانی استوار بوده و در طول سال ، با سپری شدن فـصول و تضادهای طبیعی موسمی برخورد داشته اند ، بر اثر تجربه و گذشت زمان با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز وشب و جهت و حرکت و قـرار ستارگان آشنایی یافته و کارها و فـعالیت هایشان را با آن تنظیم می کرده اند . برای مشاهده مطالب متن کامل به لینک زیر بروید . http://kamyararyana.blogfa.com/post-45.aspx

تاریخچه یلدا در سنت ایرانی یلدا و مراسمی که در نخستین شب زمستان و بلندترین شب سال برپا می شود ، سابقه دور و درازی دارد . رسم و رسومات شب یلدا مخصوص آریایی هاست و از این شب به عـنوان شب زایش خورشید یا شب تولد نور یاد شده است . این تغییر در فـرهنگ آریایی قدمتی بالغ بر هزار سال دارد . گذشتگان ما که پایه و اساس زندیگشان بر کشاورزی و شبانی استوار بوده و در طول سال ، با سپری شدن فـصول و تضادهای طبیعی موسمی برخورد داشته اند ، بر اثر تجربه و گذشت زمان با گردش خورشید و تغییر فصول و بلندی و کوتاهی روز وشب و جهت و حرکت و قـرار ستارگان آشنایی یافته و کارها و فـعالیت هایشان را با آن تنظیم می کرده اند . روشنی روز و تابش خورشید و اعـتدال هوا در نظر گذشـتگان ، مظاهـر نیکی و ایزدی بوده و تاریکی و شب و سرما را نیز از خصوصیات اهریمنی می پنداشـتند . کم کم این اعـتقاد به وجود آمد که نور و روشنی و ظلمت و تاریکی مرتب در نبرد و کشمکش هـسـتند ، گاه خورشـید پیروز می گردد و ساعـات بیشـتری در پرتوی خود ، مردم را نیرومند نگاه می دارد و گاه مقـهور تاریکی می شود و ساعـات کمتری فـروغ و تابش خود فـیض می رساند . کم کم دریافـتند که کوتاه ترین روز ، آخرین روز پاییز ، یعنی سی ام آذز است و بلندترین شب سال ، از آغاز دی ، روزها به تدریج بلندتر و شب ها کوتاه تر می شود . خورشـید هـر روز بیشـتر در آسمان می پاید و نور و گرمی نثار می پاشـد ، به همین جهت آن شب را یلدا نامیدند ، یعنی تولد ، زایش خورشید شکسـت ناپذیر و آن را آغاز سال قـرار دادند . اقـوام آریایی ، از هـند و ایرانی ( هندواروپایی ها جشن تولد آفتاب را آغـاز زمستان نمی دانستند ) به ویژه ژرمن ها جشن تولد آفتاب را آغـاز زمسـتان گرفته و آن ماه را به خدای آفتاب نسبت می دادند و این بی تناسـبی نیست ، چه واقعا آغـاز زمستان مانند تولد جدید خورشید است که از آن روز در نیم کره شمالی رو به افزایش و ارتفاع و درخشندگی می گذارد و هر روز قـوی تر می شود . ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه می گوید : ( روز یکم ماه دی ، خور نیز نامیده می شود ) و در قـانون مسعودی نسخه موزه بریتانی لندن خوره روز ثبت شده ، اگر چه در بعضی منابع دیگر خرم روز نامیده شده است . اما ضد تاریکی ، روشنایی است . تصور گذشتگان بر این بود که تاریکی نماینده اهـریمن است و روشنی از تجلیات و آثار اهورایی . به همین مناسبت در شب ها آتش نیز روشن می کردند تا تاریکی و عاملان اهریمنی و شیطانی نابود شـده و بگریزند . هـمچـنان که خورشـید به مناسـبت فـروغ و گرمای کارسازش تقـدس پیدا کرده بود ، آتش نیز از هـمان تقـدس و والایی در نزد مردم برخوردار شـده بود .در شب یلدا ، یا تولد خورشـید جهت رفع این نحوست ، آتش روشن می کردند ، دور هم جمع می شدند ، سفـره پهن می کردند و با هم غذا می خوردند . هـر آنچه میوه تازه فصل که نگهداری شده بود و میوه های خشک ، همه را در سر سـفـره می گذاشـتند . این سفـره جنبه دینی داشت و مقـدس بود ، یعنی از ایزد ، خورشـید و روشنایی و برکت می طلـبیدند تا در زمسـتان به خوشی سر کنند و میوه تازه و خشک و چیز های دیگر در سفـره ، تمثیلی از آن بود که بهار و تابستانی پر برکت داشته باشـند . همه شب را در پرتو چراغ و نور آتش می گذراندند تا اهـریمن فـرصت تباهی و دژخویی پیدا نکند . به هر حال ، ایرانیان امروز هم مانند گذشته ، شب یلدا را جشن می گیرند . در این شب ، اقوام و خویشاوندان دور و نزدیک دور هم جمع می شـوند و پدر بزرگ ها و مادر بزرگ ها برای بچه ها قـصه می گویند ، فـال حافـظ می گیرند و آجیل مخصوص این شـب و انار و انگور و هـندوانه و ... می خورند . اعـتقـاد گذشتگان بر ای بود که با خورندن هـندوانه ، لـرز و سوز زمسـتان را حس نمی کنند . آن ها معـتقـد بودند خوردن میوه هایی چون انار و پرتغال به آن دلیل است که رنگ این میوه ها به مانند رنگ نور خورشـید به هـنگام سپیده دم است و از دیرباز رسم بر آن بوده که از این میوه ها در این شـب میل شـود . پس یکم دی ماه ، به مناسـبت آن که تجدید حیات خورشـید است ، به نام یلـدا یعنی تولد خورشـید ، مشهـور شده و جشن گرفته می شـد . اما در آغاز دی ماه ، جشن بزرگ دیگری نیز بود . در آن روزها هرگاه نام روز و ماه با هـم تلاقی می یافـت ، آن روز را جشن می گرفـتند و در اوسـتا به معنی آفـریدگار و خداوند و ددو در پهلوی شکل تغییر یافـته همین واژه است . ماه دی نیز شکل فارسی و تغییر یافته جدید هـمین کلمه اسـت . و نخستین روزش به نام پروردگار است و به این منظور جشنی بوده ضمن آن که چند روز تولد خورشـید نیز بود . به آن خرم روز گفته شـده و و جـشن بزرگی در ایران باستان به هـمین مناسبت می گرفـتند . ابوریحان بیرونی می گوید : (( دی ماه را خور ماه نیز می گویند . نخستین روز آن خرم روز است و این روز و این ماه هـر دو به نام خدای بزرگ اسـت . )) این روز نزد ایرانیان بسیار گرامی بود و آغـاز سال نیز محسـوب می شـده اسـت . در دوران گذشته ، انتشار آیین مهر به روم و بسیاری از کشورهای اروپایی ، باعـث شـد که روز بیست و یکم دسامبر را که برابر با یکم دی ماه بود ، به عـنوان روز تولد مهر یا میترای شکـسـت ناپذیر جشن بگیرند اما در سـده چهارم میلادی بر اثر اشتباهاتی که در کـبیسـه روی می داد ، تولد مهر نجات بخش ، یا مسیحای منجی در بیست و پنجم دسامبر واقع شـد و از آن پس تثبیت شـد . تا آن زمان تولد عـیسای مسـیح در ششم ژانویه جشن گرفـته می شـد . اما هنگامی که کم کم مسیحیت در روم جا باز کرد ، متولیان کـلـیسـا چون نتوانسـتند با برانداختن جشن تولد میترا در بیست و پنجم دسامبر غـلبه کنند ، همان روز را زایش عـیسای مسـیح اعـلام کردند که تا این زمان نیز باقی مانده اسـت . یلـدا یک واژه سریانی است به معنی تولد . رومی ها خودشان واژه ناتالـیس را به معنی تولد داشـتند . مسـیحیان سریانی واژه یلـدا را با خود به ایران آوردند و از آن زمان تا کنون این نام در ایران ماندگار شد . البته فقط تولد میترا و موعـد زمانی آن نبود که در مسیحیت خارج شـد ، بلکه در واقع امروزه هـمه مسـیحیان جهان ، شب تولد مسـیح را جشن می گیرند و تا بامداد بلندترین شـب سال را بیدار مانه و با خوردن و نوشیدن و شادی می گذرانند . طعم آجیل وانگورواناروهندوانه درجشن تولد خورشید یلدا شب ترین شب سال یلدا با ولاد ت ومیلاد وتولد هم خانواده است پیشینیان ما که به نبرد دائمی شب و روز، نور وظلمت، خوبی وبدی واهورا واهریمن اعتقاد داشتند می گفتند که طولانی ترین نبرد سال نبرد شب یلدا است که به درخشش خورشید و پیروزی نور ختم می شود. یلدا ، شب تولد خورشید است . شب تولد خورشید بردوستداران روشنائی مبارک ! آجیل شب یلدا آجیل شب یلدا به دلیل مغزها وخشکبار فراوان ومتنوعی که دارد از نظرارزش تغذیه ای بسیارارزشمند است .آجیل از جمله مواد غذایی است که در میهمانی های رسمی ما به کار می رود وجزء موادغذایی گران قیمت است.آجیل این شب برخلاف آجیل عیدنوروز،خام بوده ونمک ندارد این آجیل به آجیل شیرین معروف است وازآنجایی که بوداده نیست ، از نظرمتخصصان تغذیه مفیدترهم هست. برای آنکه با خواص این آجیل بیشترآشنا شویم تک تک آنها را مورد بررسی قرارمیدهیم . هندوانه هندوانه ازجمله میوه های است که در این شب به قیمت بسیار بالایی به فروش می رسد. همه دراین شب خود را ملزم می کنند تا حتما حتی مقدار اندکی هم که شده ، میل کنند.حتما باورتان نمی شود ، اگر بگوییم زادگاه اصلی این میوه در قاره آفریقاست و برای اولین بار در کشور مصر کشت شده است .سپس ازمصر به چین وسپس روسیه رفته وبه سراسر دنیا معرفی گردیده است . امروزه ، علاوه برروسیه ، کشورهایی نظیر چین ، ترکیه ، ایران وایالات متحده از بزرگترین تولید کنندگان این میوه به حساب می آیند. این میوه به دلیل آب فراوانی که دارد اغلب در روزهای گرم تابستان طرفداران زیادی دارد اما در شروع زمستان یعنی شب یلدا نیز خریداران بسیاری دارد. ایرانیان معتقدند که با خوردن این میوه که طبیعت سردی دارد دیگر در زمستان سوز سرما بر آنها کارساز نخواهد بود.از دیدگاه متخصصان علم تغذیه یک سروینگ از این میوه در رژیم غذایی روزانه معادل یک فنجان است که در این مقدار نزدیک به 50 کالری انرژی 5/14میلی گرم ویتامین c ، 176میلی گرم پتاسیم ومقادیربالایی از پیش سازویتامین A، 6 Bو1B وجود دارد. به این دلیل ،هندوانه از منابع عالی ویتامین C وA قـلمداد می شود. جالب است بدانید که این میوه از بروز عفونت در بیماران مبتلا به آسم ، آترواسکلروزیس ، سرطان کولون وآرتروز جلوگیری می کند. وجود مقادیر بالایی ازآنتی اکسیدانهای مختلف دراین میوه آن را ارزشمند ساخته است . ویتامین CوAولیکوپن از مهمترینآنتی اکسیدانهای موجود در این میوه هستند. این ترکیبات با غیر فعال کردن رادیکال های آزاد از اکسـیداسـیون کلسـترول وتنگ شدن دیواره عـروق از بروز بیماری های قـلبی وسکته جلوگیری می نماید . به علاوه ، مطالعات نشان می دهـد که مصرف منظم این میوه از بروز حملات آسم ، سرطان کولون وحتی آرتروز جلو گیری می کند. رنگ صورتی این میوه مربوط به لیکوپن موجوددراین میوه است که به دلیل خواص آنتی اکسیدانی مانع بروز سرطان هایی نظیر سرطان پروستات ، سینه ، ریه و روده می گردد . این میوه با خواص ضد سرطانی از اطلاعات ژنتیکی همه سلول ها (DNA) محافـظت کرده واز جهش های ژنتیکی جلوگیری می کند. این میوه نیز مانند هویج در تقویت حس بینایی موثر است . وجود بتا کاروتن در این میوه در حفظ سلامت چشم ها موثر است .اما با وجود فواید بسیار بالای این میوه ، هندوانه دارای ترکیبات گواتروژن است وافرادی که در مناطق با ید کم زندگی می کنند باید کمتر از این میوه استفاده کنند. این میوه اگزالات وپورین بالایی دارد به این دلیل افرادی که مستعد ابتلا به سنگ کلیه واوره بالا هـسـتند باید کمتر از این میوه استفاده نمایند تا این عوارض در آنها تشدید نشود . در ضمن ، افراد مبتلا به دیابت نیز باید با دقت فراوان از این میوه استفاده نمایند زیرا هندوانه اندیس گلایسمی بالایی دارد وقند خون را به سرعت بالا می برد وکنترل این قند برای دیابتی ها بسیار مشکل است .همانطور که گفته شد این میوه پتاسیم بالایی دارد ومصرف یک سروینگ هندوانه دارای 176میلی گرم از این ماده مغذی است که می تواند به کاهش فشار خون بالا در بیماران مبتلا به این بیماری کمک نماید .این میوه با وجود ویتامین 6Bوبوی خوشایندی که دارد در رفع حالت تهوع بسیار مفید است . بخصوص اگر شیرینی نسبتا ملایمی داشته باشد. انگور این میوه نیز به همراه انار وهندوانه میل می شود.عـلاوه بر انگور تازه از کشمش نیزبه همراه سایر اجزای آجیل شب یلدا استفاده می شود .به انگور نیز خواص بسیاری را نسبت می دهند که از جمله آنها کاهش دهنده فشار خون است . مطالعات نشان داده است که دریافت روزانه 5/2 تا 9/3 گرم پتاسیم در روز به میزان 25 درصد احتمال مرگ ومیر را در افراد فشارخونی کاهش می دهد . به علاوه وجود آنتی اکسیدان های بسیار قوی که در این میوه وجود دارد از پیشرفت بیماری آرتروز جلوگیری می نماید. الایژیک اسید از ترکیباتی است که در انگور به وفـور یافت شده وخاصیت آنتی اکسیدانی دارد وبه نظر می رسد ازفعالیت مواد سرطان زا نظیر آلاینده های محیط ، دودسیگار وفراورده های گوشتی دودی شده ممانعت به عمل می آورد .از آنجایی که کمبود پتاسیم موجب بروز فراموشی و افسردگی می گردد توصیه می شود زیرا افـزایش مصرف پتاسیم می تواند این مشکل را به تاخیر بیندازد. انگور تازه به دلیل اندیس گلایسمی پایینی که دارد یکی از میوه های مجاز برای افراد مبتلا به دیابت محسوب می گردد. جالب است بدانید که در طب چینی از این میوه به دلیل نمک های متعددی که دارد برای تصفیه خون وپاک کردن غدد وارگانه استفاده می شده است . به علاوه این طب انگور را میوه ای موثر برای اختلالات کبدی خصوصا هپاتیت دانسته است . پسته این مغز به شدت به افرادی که گیاهخوار هستند توصیه می گردد ، زیرا در آن مقادیر بالایی از آهن وکلسیم وجود دارد به طوری که در هر 100گرم از آن 110 میلی گرم کلسیم و3میلی گرم آهن وجود دارد این مغز به افرادی که دچار کم خونی هستند ویا خانم های باردار نیز توصیه می شود . پسته فولات نسبتا بالایی نیز دارد وبه این دلیل به افرادی که دچار بیماری قلبی هستند نیز توصیه می گردد. مطالعات نشان داده است که در 100گرم از این مغز 58 میلی گرم فولات وجود دارد که می تواند برای پیشگیری از تشدید این مشکل بسیار کمک کننده باشد. اما این مغز نیز مانند بادام چربی بالایی دارد به این ترتیب که در هر 100 گرم از آن 55 گرم چربی وجود دارد به این دلیل افرادی که در معرض چاقی هـسـتند ویا به دیابت ، فشارخون و حتی بیماری های قلبی مبتلا هـسـتند باید با دقت از این مغز استفاده نمایند زیرا امکان دارد که اضافه وزن حاصل از مصرف بی رویه آن ، مشکلشان را چندین برابر کند. انار انار نیز مانند هندوانه باید در شب یلدا خورده شود .این میوه زمستانی نیز دارای خواص بسیار است که در زیر بیشتر به آنها پرداخته خواهد شد. جالب است بدانید که در سالهای بسیار دور این میوه از ایران به شرق وشمال هندوستان برده شده ومورد کشت قرار گرفته است .در صورتی که بیشتر منابع زادگاه آن را کشور هند معرفی می کنند ،در حالی که زادگاه اصلی انار ایران ونواحی اطراف آن است . که به تدریج از ایران به هند واز آنجا به کشور های اطراف دریای مدیترانه وسپس به آمریکا برده شده ومورد کشت قرار گرفته است . مطالعات نشان داده اند که مصرف یک انار متوسط 15درصد از نیاز افراد را به ویتامین C و2 درصد از نیاز روزانه افراد را به آهن بر طرف کرده ، در ضمن دارای مقادیر بالایی پتاسیم (400 میلی گرم )کلسیم و ویتامین Aاست. دانشمندان عـقـیده دارند که می توان ازاین میوه در درمان اسهال ، مشکلات کلیوی ، ناراحتی های دستگاه گوارشی،اختلالات بینایی ،رفع انگل های روده ای ، تقویت دندانها ولثه ها وحتی دردهای معده (درصورتی که با کمی فلفل ونمک مصرف گردد)، استفاده کرد.آخرین یافته ها نشان داده اند که،دریافت منظم این میوه میتواند ازبروز سرطان پوست نیز جلوگیری کند.به این دلیل مصرف این میوه یا آب آن به افرادی که در مناطق با احتمال زیاد سرطان پوست زندگی می کنند ،توصیه می گردد . تحقیقات جدید نشان داده اند که مصرف انار مانع بروز بیماریهای قلبی می گردد . این میوه مانند چای سبز مقادیر بالایی آنتی اکسیدان دارد که مانع اکسیداسیون کلسترول بد در بدن شده واز باریک شدن دیواره عروق جلوگیری می کند واز بروز بیماری های قلبی ممانعت به عمل می آورد .محققان اعلام می دارند که نوشیدن یک لیوان آب انار در هر روز در بهبود فعالیت عروق خونی وسخت شدن دیواره انها موثر است وموجب حفظ سلامت قلب می گردد. به علاوه ، آنها معتقدند که وجود ترکیباتی نظیر پلی فنول ها ،تانین ها و آنتوسیانین ها نیز اثرات بهبود بخشی دارند. این محقـقـان اعلام می دارند که مصرف آب این میوه برای خانم های باردارمفـید بوده وتا حدودی آهن مورد نیاز بدنشان را تامین می کند. در ضمن طبیعت سرد این میوه آن را برای تصفیه همه سیستم های بدن مفید کرده است. به علاوه ، پیرو مطالعه ای که در دانشگاه ویسکانسین به انجام رسید محققان اعلام داشته اند که نوشیدن روزانه یک لیوان آب انار به دلیل ترکیبات آنتی اکسیدانی احتمال بروز سرطان پروستات را در مردان کاهش می دهد. این سرطان در میان مردان شایع ترین نوع سرطان است که در انگلستان سالانه بیش از 30هزارنفر به آن مبتلا شده و10هزار نفراز آنها جان خودرا از دست می دهند . شواهد حاکی از آن است که این میوه به دلیل ترکیبات بسیار قوی که دارد از عود مجدد این بیماری نیز به شدت می کاهد. بادام این مغز از نظر تغذیه ای ارزش غذایی بسیاری دارد به طوری که در هر 100گرم از آن 21گرم پروتئین دارد وبهتر از بادام زمینی به عنوان منبع مناسبی از پروتئین محسوب می گردد. به علاوه در این مغز در حدود 240میلی گرم کلسیم وجود دارد که می تواند در افرادی که در معرض پوکی استخوان هستند وقادر به مصرف شیرنیستند مورد استفاده قرار گیرد. این مغز می تواند در کودکان ونوجوانان به دلیل آنکه رشد استخوانی در آنها بالاست به عنوان یک میان وعده مناسب میل گردد. این مغز در هر 100گرم دارای 56 کالری انرژی است وبه دلیل مصرف آن درافرادی که دچار چاقی هستند توصیه نمی گرد. جالب است بدانید که این مغز موجب کاهش کلسترول کامل می شود.در مطالعه ای دیده شده است که مصرف روزانه تعدادی بادام در مدت سه هفته می تواند به میزان 10در صد کلسترول بد را کاهش دهد.این مغز ویتامین E فـراوانی داردوبه این دلیل در فرآورده های آرایشی و بهداشتی مصارف بسیاری دارد. فندق این مغز به نسبت سایر مغزها دارای چربی بیشتری است به این ترتیب که در هر 100گرم از آن 64 گرم چربی وجود دارد.در کنار چربی ،پروتئین بالایی نیز در این مغز وجود دارد. به طوری که در همین مقدار از فندق ، 14 گرم پروتئین وجود دارد.فندق به نسبت سایر اجزای آجیل دارای ویتامین E بیشتری است ومقادیر مناسبی از کلسیم وفولات را داراست. مطالعات نشان داده است که در این مقدار فندق 72میکروگرم فولات وجود دارد و 140میلی گرم کلسیم دیده می شود که به این ترتیب برای افراد مستعد بیماری های قلبی وپوکی استخوان بسیار مناسب به نظر می رسد. به طور کلی ،متخصصان تغذیه مصرف مخلوط این مغزها را در حجم کم اما با یکدیگر توصیه می نمایند تا یک وعده غذای کامل به بدن برسد.در ضمن بهتر است از این مواد غـذائی در میان وعده صبح ویا بعد از ظهر استفاده شودوهر چه به سمت زمان خواب نزدیک تر می شوید به دلیل دیر هضم بودن آنها ، توصیه می گردد که کمتراستفاده شود. نخودچی و کشمش نخودچی از جمله مواد غذائی است که به عنوان یک ترکیب پر پروتئین توصیه می گردد ومی توان آن را به بچه ها ونوجوانان به عنوان یک میان وعده توصیه کرد. کشمش هم تمامی خواص انگور را دارد با این تفاوت که در طول فرآیند خشک شدن در صد پتاسیم وقند آن افزایش یافته وبه این دلیل آن را به افرادی که مبتلا به دیابت هستند توصیه نمی کنند.به علاوه پتاسیم بالای آن این ماده غذائی را برای کنترل بیماری فشار خون بالا بسیار ارزشمند کرده است . توت وانجیر توت یکی از خشکبار مناسب بخصوص برای افرادی است که در حال کاهش وزن هستند. قند عالی موجود در آن چاق کننده نبوده وبرای جذب به انسولین نیاز ندارد به این دلید به افراد مبتلا به دیابت نیز توصیه می گردد.در طول رژیم های لاغری نیز می توان از آن به عنوان یک شیرینی به همراه چای استفاده کرد. انجیر نیز به خصوص برای خانم های در معرض کم خونی بسیار توصیه می گردد. انجیر خشک در هر 100 گرم دارای 250 میلی گرم کلسیم و 4 میلی گرم آهن است وبه این دلیل برای تامین کمبود آهن وجلوگیری از پوکی استخوان توصیه می گردد. در هر 100گرم از آن 970 میلی گرم پتاسیم وجود دارد که به عنوان یک میان وعده مناسب برای افراد مبتلا به فشار خون توصیه می شود. این میوه دارای خاصیت تحریک کننگی روده است وبه عنوان یک ملین ملایم برای افراد مبتلا به یبوست خصوصا کودکان توصیه می گردد. "





جستار نوشته شده به دست منبعی نا معلوم



آیین شب یلدا







گرد آمدیم:

شبچره ای بود و آتشی،

گفت و شنود و قصه و نقلی ز سیر و گشت ...

وقتی که برشکفت گل هندوانه، سرخ

در اوج سرگذشت

یلدا، شب بلند، شب بی ستارگی

لختی به تن طپید و به هم رفت و درشکست

با خانه می شدیم که گرد سپیده دم

بر بام می نشست



سیاوش کسرایی



یلدا برگرفته از واژه ای سریانی است و مفهوم آن « میلاد» است. ایرانیان باستان این شب را شب تولد الهه مهر « میترا» می پنداشتند، و به همین دلیل این شب را جشن می گرفتند و گرد آتش جمع می شدند و شادمانه رقص و پایکوبی می کردند.آن گاه خوانی الوان می گستردند و « میزد» نثار می کردند.

«میزد» نذری یا ولیمه ای بود غیر نوشیدنی، مانند گوشت و نان و شیرینی و حلوا، و در آیین های ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی می گستردند که بر آن افزون بر آلات و ادوات نیایش، مانند آتشدان، عطردان، بخوردان، برسم و غیره، برآورده ها و فرآورده های خوردنی فصل و خوراک های گوناگون، از جمله خوراک مقدس و آیینی ویژه ای که آن را « میزد» می نامیدند، بر سفره جشن می نهادند.

و بازمانده این رسوم هنوز پابرجاست و به ویژه به وسیله خانواده های زرتشتی در ایران و هندوستان و سایر کشورهای جهان، تمام و کمال اجرا می گردد.

باوری بر این مبنا نیز بین مردم رایج بود که در شب یلدا، قارون ( ثروتمند افسانه ای) ، در جامه کهنه هیزم شکنان به در خانه ها می آید و به مردم هیزم می دهد، و این هیزم ها در صبح روز بعد از شب یلدا، به شمش زر تبدیل می شود، بنابراین، باورمندان به این باور، شب یلدا را تا صبح به انتظار از راه رسیدن هیزم شکن زربخش و هدیه هیزمین خود بیدار می ماندند و مراسم جشن و سرور و شادمانی بر پا می کردند .



مراسم تولد میترا به عنوان شبی مقدس همراه با آیین مهر« میترائیسم»، از طریق مانویان و نوافلاطونیان مشرق زمین، به اروپا رفت و پس از بسط و گسترش آیین مسیحیت، بسیاری از آداب و رسوم « کیش مهر» جذب آن شد و میلاد مهر، که به عقیده مهرپرستان منجی بشریت در پایان دنیا خواهد بود، به مسیح منتسب گشت و شب یلدا تبدیل شد به شب نوئل که در روز 25 ماه دسامبر جشن گرفته می شود و چند شب با شب یلدای ما فاصله دارد.



علامه محمد قزوینی در یادداشت های خود بر « برهان قاطع» چنین نوشته است:



« یلدا لغت سریانی است و در آن لسان همان کلمه میلاد عربی است که عبارت از زمان ولادت عیسی است.»



محمد علی تربیت در « تذکره دانشمندان آذربایجان» می نویسد:



« یلدا کلمه ای سریانی است به معنی میلاد عربی، چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می کرده اند، از این رو بدین نام نامیدند.»



دکتر محمد معین در حواشی برهان قاطع می نویسد:



« در قاموس سریانی به انگلیسی « پاین اسمیت» زوجه مرحوم « مرگلیوث»، عیناً یلدا را به معنی ولادت و میلاد تفسیر کرده...»



ابو ریجان بیرونی در « آثار الباقیه» می نویسد:



« و در شبی که روز بیست و پنجم این ماه بر آن مقدم است، به عقیده رومیان شب بیست و پنجم محسوب می شود و عید میلاد در آن روز است که عید میلاد مسیح باشد و عید یلدا»



پورداود در « یشت ها» می نویسد:



« باید دانست که جشن میلاد مسیح( نوئل) که در 25 دسامبر نثبیت شده ، طبق تحقیق محققان در اصل جشن ظهور میترا( مهر) بوده است که عیسویان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند.»



در ادبیات پارسی نیز برخی شاعران به رابطه تولد مسیح و یلدا توجه کرده اند ، از جمله، امیر معزی چنین سروده است:



ایزد دادار مهر و کین تو گویی

از شب قدر آفرید و از شب یلدا



زان که به مهرت بود تقرب مومن

زان که به کینت بود تفاخر ترسا



همین شاعر در بیت دیگری چنین به شب یلدا اشاره کرده است:



تو جان لطیفی و جهان جسم کثیف است

تو شمع فروزنده و گیتی شب یلدا



سنایی نیز در باره ارتباط شب یلدا با تولد مسیح، چنین سروده است:



به صاحب دولتی پیوند اگر نامی همی جویی

که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا





در ادبیات پارسی، شب یلدا کنایه از سیاهی و درازی گیسوان معشوقه، و هم چنین، استعاره ای بر بلندی و سیاهی شب دراز هجران و حرمان و جدایی بوده است. چند بیت شعر از چند شاعر پارسی گوی در باره شب یلدا در اینجا به عنوان نمونه هایی از تجلی شب یلدا در آینه شعر و ادبیات پارسی آورده ام:



روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف

گویی از روی قیامت شب یلدا برخاست - سعدی



نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست

شب فراق تو هر شب که هست یلداییست - سعدی



باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش

صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود – سعدی



صحبت حکام ظلمت شب یلداست

نور ز خورشید جوی بو که برآید - حافظ



بیدار شو که در شب یلدای نیستی

در پرده است چشم تو را طرفه خواب ها - صائب



همه شب های غم آبستن روز طرب است

یوسف روز به چاه شب یلدا بیند - خاقانی



هست چون صبح آشکارا کاین صبوحی چند را

بیم صبح رستخیز است از شب یلدای من - خاقانی



قندیل فروزی به شب قدر به مسجد

مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا – ناصر خسرو



کرده خورشید صبح ملک تو

روز همه دشمنان شب یلدا – مسعود سعد



شاهی که هول و کینه او بر عدوی ملک

تابنده روز را شب یلدا همی کند – مسعود سعد



نور رایش تیره شب را روز نورانی کند

دود خشمش روز روشن را شب یلدا کند – منوچهری



روز پهلوی شب یلدا زند

خویش را امروز بر فردا زند – اقبال لاهوری



اشک خود بر خویش می ریزم چو شمع

با شب یلدا درآویزم چو شمع – اقبال لاهوری



چشم جان را سرمه اش اعمی کند

روز روشن را شب یلدا کند – اقبال لاهوری



یلدا شب عاشقان بیدل است. یلدا شبی ست گیسو فروهشته به دامان. یلدا شب گره زلف یار است:


معاشران گره از زلف یار باز کنید
شبى خوش است بدین قصه اش دراز کنید

یلدا شب میانه عشق است. شب هاى دراز هجر و حرمان و فرقت به آخر رسیده و شب هاى کوتاه کام و وصل با سحرگاهان تابناک یگانگى در راه است. شب اعتماد بر الطاف کارساز است:


به جان دوست که غم پرده بر شما ندرد
گر اعتماد بر الطاف کارساز کنید.

یلدا شب عاشق و معشوق است، شب رمز و راز، شب ناز و نیاز:


میان عاشق و معشوق فرق بسیار است
چو یار ناز نماید شما نیاز کنید.

در این شب هر که به عشق نیندیشد و از عشق زندگى نگیرد و از زندگى کام دل نستاند، مرده اى بیش نیست:


هر آن کسى که در این حلقه زنده نیست به عشق
بر او نمرده به فتواى من نماز کنید!

یلدا شب بیداریست، شب دراز مهربانى، شب مهرباوران و مهریاران، شب مهر گستران و مهرکاران...





میوه اصلی شب یلدا گل آتش است، آتش جاودانه، آتش خاموشی ناپذیر عشق، آتش تابناک مهربانی، آتش امید، آتش شوق و اشتیاق، آتش شورانگیز وصلت، آتش شفق گونه شفقت، و همه میوه های برگزیده سفره یلدا نماد و نشانه آتش ا



جستار نوشته شده توسط سایت مرکزی خبر

صبح‎ صادق‎ ندمد تا شب‎ یلدا نرود

اول‎ دی،‎ شب‎ یلدا، طولانی‎تریـن شب‎ سال‎ است‎ که‎‎‎ ایرانیان‎‎ که همواره خواهان پاکی‎‎ و روشنی هستند، این‎‎ شب‎ بلند را جشن می‎‎ گیرند و شب‎ زنده‌داری‎ می‌کنند.
«یلدا» لغتی‎‎‎ سریانی و به‎‎ معنی میلاد است‎ و به این‎‎ علت‎‎ به‎‎‎‎ این اسم‎ نامیده شده است که بر اساس‎ اندیشه‎ ایرانیان‎‎ کهـن، از فـردای‎ شـب‎ یلدا بر مدت‎ روز افزوده‎ و خورشید از نـو متولد می‎ شود.

در گذشته‎‎،‎ ایرانیان‎‎ که هنوز مشـرف‎ بـه دیـن مبین‎ اسلام‎ نشده‎‎‎ بودند آنچه را که نیک‎ بود به‎‎‎ اهورامزدا نسبت‎ می‎ دادند و آنچه را که بدی‎ و زشتی‎‎ بود زاده‎ اهریمن‎ می پنداشتند.
تضادهای‎‎ طبیعت‎ مانند گرما و سرما، سفیدی و سیاهی‎، روز و شب‎ و نیز تضـادهـای‎‎ خـوی انسانی‎‎‎ مـاننـد خـوبـی و بـدی‎ و دوستـی و دشمنی‎، از جمله‎ نمادهای‎ خیر و شر بود.
روز روشن‎ که‎ هنگـام‎ کشـت‎‎ و کـار اسـت را آفریده‎ مزدا و شب‎ را از اهریمن‎ می‎دانستند، ازاین‎‎ رو برای‎ رهایی‎ از اهریمن شب‎ هادور آتش‎ می‎‎ نشستند و به‎ این‎‎ شب‎ ها آتشـان مـی گفتند و به‎‎ همین‎‎ دلیل‎ شب‎ یلدا که پس‎ از آن روزها بلندتر می‎ شـد بـرایشـان‎ مهـم‎ بود.
زایش‎ خورشید و آغاز دی‎ ماه‎ را آییـن‎هـا و فرهنگ‌های‎‎‎ بسیاری از سرزمین های کهن‎، آغاز سال‎ قرار داده‎‎‎ انـد و بـه شگـون‎ روزی‎ کـه خورشید از چنگ‎ شب‌های‎ اهریمن‎ نجات‎‎ می‎یافت، روزی‎‎ مقدس‎ برای مهرپرستان‎ بود.
برپایی‎ مراسم‎ جشن‎‎ شب‎ یلدا قرن های‎‎ متمادی در ایران‎‎ و روم‎ معمول‎ بوده‎ است‎ و ایـن دو ملت‎ از دیرباز به‎‎ خورشید علاقه مند بودند.
پس‎ از اینکه‎ رومیان‎ به مسیحیت‎ روی آوردند، شب‎ یلـدا که با شب‎ عید میلاد مسیح‎ (ع) همزمان‎‎ بود۰ آن را با عنوان‎ عید کریسمس‎ گرامی‎‎ می دارند.

همچنین‎ علامه‎‎‎ دهخدا در لغت‎ نامه خود درباره واژه‎‎‎‎ «یلدا» به سریانی‎ بودن‎‎ این واژه اشاره کرده‎‎ و آن‎ را میلاد معنی‎ کرده است‎.
در این‎ لغت‎‎ نامه‎‎ آمده است: «شب‎ یلدا با میلاد مسیح‎ (ع) تطبیق‎ می‎ کرده‎ و از این‎ رو به‎‎ این‎ نام، نامیده شد.»


ایرانیان‎‎‎ هم‎ اکنون هنوز همچون گذشتـه‎ شـب‎ یلدا را جشن‎‎ می‎ گیرند و اقوام‎ و خـویشـان دور یکدیگر جمع‎ می‎ شوند و پدربزرگها، مادر بزرگها برای‎ کوچکترها قصه‎ می‎ گویند، فال‎ حافظ می‎ گیرند و آجیل‎ های‎ مختلف، انار، انگور، ازگیل‎، هندوانه‎ و ... می‎ خورند.
ایرانیان‎‎ معتقدند باخوردن هندوانه، لرز و سوز سرما به‎‎ تنشان‎ تاثیر نداشته و اصـلا سرمای‎ زمستان‎ را حس‎ نمی‎کنند.

دراین‎ شب‎ خیلی‎ از جمع‎ های‎ فامیل‎‎ فال حافظ می‎ گیرند و محفل‎ خود را بـاابیـات‎ حـافـظ شیرین‎ تر می‎ کنند:
سحرم‎ دولت‎ بیدار به‎ بالین‎ آمد
گفت‎ برخیزکه‎ آن‎‎ خسرو شیرین آمد
قدحی‎ درکش‎‎ و سرخوش به‎ تماشا بخرام‎
تاببینی‎ که‎‎‎ نگارت‎ به چه آیین‎ آمد

وچه‎‎ زیباست‎ به استقبال‎ برف‎ و سپیدی‎ رفتن‎.
و چه‎‎‎ زیباتر است‎ که شب‎ یلدا به جـز فـال‎ حافظ و انار و هندوانه، این‎ پیام‎ را در خود گنجانده‎‎ که
بر لب‎ جوی‎ نشین‎‎ و گذر عمر ببین
کاین‎‎‎ اشارت‎ زجهان گذران ما را بس‎

جستار درج گشته در تارنمای پندار

یلدا واژه ای سوریانی است. به معنای تولد و میلاد، شب یلدا عیدی است برای تولد میترا که به قبل از زرتشت باز می گردد. به اعتقاد مهریان بعد از هزار سال تاریکی پلیدی و قحطی، کسی به نام میترا به دنیا آمد و با لباسی سرخ گاوی را قربانی کرد تا از خونش نوشیدنی ناب و از استخوانش ساقه گندم ساخته شود .و به این ترتیب زندگی به زمین باز گشت. در مورد به دنیا آمدن میترا سه روایت وجود دارد. معتبر ترین روایت تولد میترا از درخت کاج است و روایت دیگر آن است که میترا از میان جرقه دو سنگ به دنیا آمد و دیگری آن که آناهیتا در دریاچه هامون در حال شنا بوده که نطفه اهورا درون آب دریاچه ریخته می شود و آناهیتا از آن باردار می شود و روایت شده که میترا بعد از قربانی کردن گاو با ارابه ای که تعدادی اسب آن را می کشیدند به آسمان رفت. مهری تفکری بوده که بیشتر در میان سپاهیان باستان ایرانی رواج داشته. مهری شدن 7 مرحله داشته است که از کلاغ، نامزدی، سربازی، شیرمردی، پارسی، مهرپویی و پیری است. در دوره اشکانیان این آیین به اروپا می رود و در آن جا حتی بیشتر از ایران زمین پیشرفت می کند و به باور عمومی مردم اروپا تبدیل می شود و در اعتقادات کنونی مردم آن سرزمین نیز ریشه دارد. از نمونه های این شباهت ها می توان به درخت کاج در کریسمس اشاره کرد و لباس بابانوئل و حتی تاریخ تولد حضرت عیسی در واقع تولد میترا است و شباهت بابانوئل و سورتمه اش، به آسمان رفتن میترا... شب یلدای امروزی ایران که بسیار متفاوت است با عید یلدای کهن ایرانیان، عیدی نمادین است. شب یلدا که بلند ترین شب سال است نماد هزار سال تاریکی زمین و انار و هندوانه نماد لباس قرمز میترا است. شب یلدای امروزی ایران که بسیار متفاوت است با عید یلدای کهن ایرانیان، عیدی نمادین است. سایت پندار با شادباش یلدا، آیین بزرگ ایرانی، هزار سال روشنایی آرزومند است

درستی جستارها بر نویسندگان آنها می باشد .