گرد آمدیم:
شبچره ای بود و آتشی،
گفت و شنود و قصه و نقلی ز سیر و گشت ...
وقتی که برشکفت گل هندوانه، سرخ
در اوج سرگذشت
یلدا، شب بلند، شب بی ستارگی
لختی به تن طپید و به هم رفت و درشکست
با خانه می شدیم که گرد سپیده دم
بر بام می نشست
یلدا برگرفته از واژه ای سریانی است و مفهوم آن « میلاد» است. ایرانیان باستان این شب را شب تولد الهه مهر « میترا» می پنداشتند، و به همین دلیل این شب را جشن می گرفتند و گرد آتش جمع می شدند و شادمانه رقص و پایکوبی می کردند.آن گاه خوانی الوان می گستردند و « میزد» نثار می کردند.
«میزد» نذری یا ولیمه ای بود غیر نوشیدنی، مانند گوشت و نان و شیرینی و حلوا، و در آیین های ایران باستان برای هر مراسم جشن و سرور آیینی، خوانی می گستردند که بر آن افزون بر آلات و ادوات نیایش، مانند آتشدان، عطردان، بخوردان، برسم و غیره، برآورده ها و فرآورده های خوردنی فصل و خوراک های گوناگون، از جمله خوراک مقدس و آیینی ویژه ای که آن را « میزد» می نامیدند، بر سفره جشن می نهادند.
و بازمانده این رسوم هنوز پابرجاست و به ویژه به وسیله خانواده های زرتشتی در ایران و هندوستان و سایر کشورهای جهان، تمام و کمال اجرا می گردد.
باوری بر این مبنا نیز بین مردم رایج بود که در شب یلدا، قارون ( ثروتمند افسانه ای) ، در جامه کهنه هیزم شکنان به در خانه ها می آید و به مردم هیزم می دهد، و این هیزم ها در صبح روز بعد از شب یلدا، به شمش زر تبدیل می شود، بنابراین، باورمندان به این باور، شب یلدا را تا صبح به انتظار از راه رسیدن هیزم شکن زربخش و هدیه هیزمین خود بیدار می ماندند و مراسم جشن و سرور و شادمانی بر پا می کردند .
مراسم تولد میترا به عنوان شبی مقدس همراه با آیین مهر« میترائیسم»، از طریق مانویان و نوافلاطونیان مشرق زمین، به اروپا رفت و پس از بسط و گسترش آیین مسیحیت، بسیاری از آداب و رسوم « کیش مهر» جذب آن شد و میلاد مهر، که به عقیده مهرپرستان منجی بشریت در پایان دنیا خواهد بود، به مسیح منتسب گشت و شب یلدا تبدیل شد به شب نوئل که در روز 25 ماه دسامبر جشن گرفته می شود و چند شب با شب یلدای ما فاصله دارد.
علامه محمد قزوینی در یادداشت های خود بر « برهان قاطع» چنین نوشته است:
« یلدا لغت سریانی است و در آن لسان همان کلمه میلاد عربی است که عبارت از زمان ولادت عیسی است.»
محمد علی تربیت در « تذکره دانشمندان آذربایجان» می نویسد:
« یلدا کلمه ای سریانی است به معنی میلاد عربی، چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می کرده اند، از این رو بدین نام نامیدند.»
دکتر محمد معین در حواشی برهان قاطع می نویسد:
« در قاموس سریانی به انگلیسی « پاین اسمیت» زوجه مرحوم « مرگلیوث»، عیناً یلدا را به معنی ولادت و میلاد تفسیر کرده...»
ابو ریجان بیرونی در « آثار الباقیه» می نویسد:
« و در شبی که روز بیست و پنجم این ماه بر آن مقدم است، به عقیده رومیان شب بیست و پنجم محسوب می شود و عید میلاد در آن روز است که عید میلاد مسیح باشد و عید یلدا»
پورداود در « یشت ها» می نویسد:
« باید دانست که جشن میلاد مسیح( نوئل) که در 25 دسامبر نثبیت شده ، طبق تحقیق محققان در اصل جشن ظهور میترا( مهر) بوده است که عیسویان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند.»
در ادبیات پارسی نیز برخی شاعران به رابطه تولد مسیح و یلدا توجه کرده اند ، از جمله، امیر معزی چنین سروده است:
ایزد دادار مهر و کین تو گویی
از شب قدر آفرید و از شب یلدا
زان که به مهرت بود تقرب مومن
زان که به کینت بود تفاخر ترسا
همین شاعر در بیت دیگری چنین به شب یلدا اشاره کرده است:
تو جان لطیفی و جهان جسم کثیف است
تو شمع فروزنده و گیتی شب یلدا
سنایی نیز در باره ارتباط شب یلدا با تولد مسیح، چنین سروده است:
به صاحب دولتی پیوند اگر نامی همی جویی
که از یک چاکری عیسی چنان معروف شد یلدا
در ادبیات پارسی، شب یلدا کنایه از سیاهی و درازی گیسوان معشوقه، و هم چنین، استعاره ای بر بلندی و سیاهی شب دراز هجران و حرمان و جدایی بوده است. چند بیت شعر از چند شاعر پارسی گوی در باره شب یلدا در اینجا به عنوان نمونه هایی از تجلی شب یلدا در آینه شعر و ادبیات پارسی آورده ام:
روز رویش چو برانداخت نقاب شب زلف
گویی از روی قیامت شب یلدا برخاست - سعدی
نظر به روی تو هر بامداد نوروزیست
شب فراق تو هر شب که هست یلداییست - سعدی
باد آسایش گیتی نزند بر دل ریش
صبح صادق ندمد تا شب یلدا نرود – سعدی
صحبت حکام ظلمت شب یلداست
نور ز خورشید جوی بو که برآید - حافظ
بیدار شو که در شب یلدای نیستی
در پرده است چشم تو را طرفه خواب ها - صائب
همه شب های غم آبستن روز طرب است
یوسف روز به چاه شب یلدا بیند - خاقانی
هست چون صبح آشکارا کاین صبوحی چند را
بیم صبح رستخیز است از شب یلدای من - خاقانی
قندیل فروزی به شب قدر به مسجد
مسجد شده چون روز و دلت چون شب یلدا – ناصر خسرو
کرده خورشید صبح ملک تو
روز همه دشمنان شب یلدا – مسعود سعد
شاهی که هول و کینه او بر عدوی ملک
تابنده روز را شب یلدا همی کند – مسعود سعد
نور رایش تیره شب را روز نورانی کند
دود خشمش روز روشن را شب یلدا کند – منوچهری
روز پهلوی شب یلدا زند
خویش را امروز بر فردا زند – اقبال لاهوری
اشک خود بر خویش می ریزم چو شمع
با شب یلدا درآویزم چو شمع – اقبال لاهوری
چشم جان را سرمه اش اعمی کند
روز روشن را شب یلدا کند – اقبال لاهوری
یلدا شب عاشقان بیدل است. یلدا شبی ست گیسو فروهشته به دامان. یلدا شب گره زلف یار است:
معاشران گره از زلف یار باز کنید
شبى خوش است بدین قصه اش دراز کنید
یلدا شب میانه عشق است. شب هاى دراز هجر و حرمان و فرقت به آخر رسیده و شب هاى کوتاه کام و وصل با سحرگاهان تابناک یگانگى در راه است. شب اعتماد بر الطاف کارساز است:
به جان دوست که غم پرده بر شما ندرد
گر اعتماد بر الطاف کارساز کنید.
یلدا شب عاشق و معشوق است، شب رمز و راز، شب ناز و نیاز:
میان عاشق و معشوق فرق بسیار است
چو یار ناز نماید شما نیاز کنید.
در این شب هر که به عشق نیندیشد و از عشق زندگى نگیرد و از زندگى کام دل نستاند، مرده اى بیش نیست:
هر آن کسى که در این حلقه زنده نیست به عشق
بر او نمرده به فتواى من نماز کنید!
یلدا شب بیداریست، شب دراز مهربانى، شب مهرباوران و مهریاران، شب مهر گستران و مهرکاران...
میوه اصلی شب یلدا گل آتش است، آتش جاودانه، آتش خاموشی ناپذیر عشق، آتش تابناک مهربانی، آتش امید، آتش شوق و اشتیاق، آتش شورانگیز وصلت، آتش شفق گونه شفقت، و همه میوه های برگزیده سفره یلدا نماد و نشانه آتش ا
----------------------------
بر گرفته از س.ک
دلگیرم .
دلگیر از حسی غریب
که همه ی وجودم را فراگرفته
و نمی دانم
چگونه آن را بیان کنم .
چه سخت است که در دلت آشوب باشد
و هیچ نتوانی بگویی .
نمی دانم آنچه میگویم برایت آشناست یا نه ؟
وای خیلی پربار بود
عیلی
خسته نباشید
بر میگردم پیشتون
شب یلدا.........زیرکرسی داغ...........ظرف پرانار روی اون.........کاسه آجیل توی دستت..........کنار پدربزرگ.............روبه روی مادربزرگ.............آه چه رویای شیرینی ...........
با درود به شما و سپاس از شما که این چنین نوشتار کاملی درباره ی یلدا نگاشته اید.
وقتی که دیگر نبود //
من به بودنش نیازمند شدم. //
وقتی که دیگر رفت //
من به انتظار آمدنش نشستم. //
وقتی که دیگر نمی توانست مرا دوست بدارد //
من او را دوست داشتم. //
وقتی که او تمام کرد من شروع کردم. //
وقتی که او تمام شد //
من آغاز شدم. //
و چه سخت است. //
تنها متولد شدن //
مثل تنها زندگی کردن است، //
مثل تنها مردن است.
(دکتر علی شریعتی)
با درود به شما و شادباش شب یلدا. تارنگار بنده به روز شده سری بزنید
به خشنودی مزدا
با درود
جشن یلدا، جشن زایش مهر، شکوه اندیشه و آرمان ایرانی، بر شما مهربان یار گرامی و هم اندیشم ایدون باد.
شاد زی، پاینده، مهر افزون
درود
سپاس از کوشش تو فرزند ایران
کاش این را هم می گفتی که نام درست و پارسی آن شب چله است.
شاد باشید
درود بر یار اندیشمند و فرزانه ام
نگاشته های زیبایتان را خواندم و بسیار لذت بردم
به یاد یار و دیار آنچنان بگریم زار که از جهان ره رسم سفر براندازم
پایدار باد سرزمین نیاکان و پاینده باد مرز و بوم کهن ایران ، سرزمینی
که همواره نور دانش و آزادی را بر دنیای تاریک و سیاه پاشید ، سرزمینی
که راه راستی و سروری برگزید.
عالی و زیباست
نمیدونم چرا تو هر وبلاگ نگاه میکنم همه به مسیح اشاره میکنند نمیدونم چرا ایرانیان خودشون رو فراموش کردن و چسبیدن به مسیح و اسلام و ...
بابا این جشن مربوط به ایرانیان است ایرانیان باستان از 6000 سال قبل از میلاد مسیح مربوط به دوره زرتشت پاک زمانی که اهورامزدا اشو راز آفرینش خورشید را به زرتشت گفت این روز روز تولد خورشید استتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتتت
چرا همه میگن میلاد مسیح چرا ؟؟؟؟؟؟
آخه مگه شما ایرانی نیستین چرا ارق ملی ندارین چرا ؟؟؟؟؟؟؟
از دکتر تا دیپلم ردیف کردین همه میگن میلاد مسیح خوب میلاد مسیح چه ربطی به ما داره ما دینمون یه چیزه دیگست اونا یه چیز دیگه یلدا مربوط به دین زرتشت است نه مسیح نه اسلام نه یهود و... مطعلق است به ایران و ایرانی
سلام.خوبید شما؟یه جوان 30ساله هستم چندین سال قصد دارم ازدواج کنم ولی بخاطر مشکلات مالی نمی توانم ازدواج کنم اگر امکانش هست به من کمک مالی کنید تا ازدواج کنم ممنون.شماره تماس 09033052928.
شماره عابربانک ملی(6037997213792667 )قربانی هستم.متشکرم.الله وکیلی اگر ناچار نبودم این پیام نمیدادم.